Các hình thức lừa đảo trên không gian mạng hiện nay diễn ra ngày càng tinh vi và nhắm vào nhiều nhóm đối tượng khác nhau, từ người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, đến công nhân, nhân viên văn phòng … thông qua phương thức chung là lấy lòng tin, đánh cắp thông tin người dùng, sau đó chiếm đoạt tài sản.
Hiện nay đã có công dân trên địa bàn xã bị lừa đảo chiếm đoạt hết tiền trong tài khoản cá nhân. Công an xã thông báo thủ đoạn lừa đảo để công dân biết và phòng tránh. Phương thức lừa đảo: Các đối tượng lừa đảo giả danh Công an phường, gọi điện báo tài khoản định danh điện tử cá nhân của công dân đang bị sai thông tin, bị lỗi và yêu cầu ra Công an xã hoặc Công an huyện để khắc phục đồng bộ VNeiD mức độ 2. Khi công dân trả lời là bận không ra được đối tượng sẽ hướng dẫn đồng bộ Online theo hướng cài đặt phần mềm có logo VNelD có yêu cầu khuôn mặt, vân tay và số điện thoại. Sau đó tự động chiếm quyền kiểm soát điện thoại và thực hiện chuyển hết số dư tiền từ tài khoản đi (mặc dù không yêu cầu chuyển khoản hay cung cấp mã số OTP) hoặc thực hiện các hành vi chiếm đoạt khác. Công an xã thông báo để người dân biết và cảnh giác, hiện tại Công an xã không thực hiện việc gọi điện thoại để khắc phục VNeiD cho công dân. Nếu không phải số điện thoại của Cán bộ Công an xã mà công dân đã có từ trước thì khi có các cuộc gọi như trên công dân từ chối cung cấp thông tin hoặc thông báo cho Công an xã theo sđt: 0901710888 gặp đồng chí Tuấn - Trưởng Công an xã để được hướng dẫn.
Nhằm tăng cường nhận thức, kiến thức về lừa đảo trực tuyến, bảo vệ người dân Việt Nam trước những rủi ro tiềm ẩn trên không gian mạng, Bộ Thông tin và Truyền thông chính thức phát động Chiến dịch “Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến”.
24 hình thức lừa đảo diễn ra trên không gian mạng Việt Nam cụ thể:
Chiến dịch "Tháng hành động tuyên truyền về nhận diện và phòng chống lừa đảo trực tuyến" được triển khai trên diện rộng, thông qua các clip tình huống lừa đảo trực tuyến phổ biến, các hướng dẫn nhận diện 24 hình thức lừa đảo nhằm trang bị kiến thức phòng tránh để bảo vệ bản thân và gia đình trên không gian mạng.
Đặc biệt tại chiến dịch này, Bộ Thông tin và truyền thông đã cung cấp miễn phí Cẩm nang Nhận diện và chống lừa đảo trực tuyến. Đây là bộ tài liệu được biên tập công phu cung cấp đầy đủ thông tin về nhóm đối tượng mục tiêu được đối tượng lừa đảo hướng tới cũng như kiến thức phòng tránh để bảo vệ bản thân và gia đình trên không gian mạng.

Các hình thức lừa đảo trên không gian mạng

Cẩm nang đã thống kê 3 nhóm lừa đảo chính (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác) với 24 hình thức lừa đảo đang diễn ra trên không gian mạng Việt Nam gồm: Lừa đảo “combo du lịch giá rẻ”; Lừa đảo cuộc gọi video Deepfake, Deepvoice; Lừa đảo “khóa SIM” vì chưa chuẩn hóa thuê bao; Giả mạo biên lai chuyển tiền thành công; Giả danh giáo viên/nhân viên y tế báo người thân đang cấp cứu; Chiêu trò lừa đảo tuyển người mẫu nhí; Thủ đoạn giả danh các công ty tài chính, ngân hàng; Cài cắm ứng dụng, link quảng cáo cờ bạc, cá độ, tín dụng đen,… Giả mạo trang thông tin điện tử, cơ quan, doanh nghiệp (BHXH, ngân hàng…); Lừa đảo SMS Brandname, phát tán tin nhắn giả mạo; Lừa đảo đầu tư chứng khoán, tiền ảo, đa cấp; Lừa đảo tuyển CTV online; Đánh cắp tài khoản MXH, nhắn tin lừa đảo; Giả danh cơ quan công an, viện kiểm sát, tòa án gọi điện lừa đảo; Rao bán hàng giả hàng nhái trên sàn thương mại điện tử; Đánh cắp thông tin CCCD đi vay nợ tín dụng; Lừa đảo chuyển nhầm tiền vào tài khoản ngân hàng; Lừa đảo dịch vụ lấy lại tiền khi đã bị lừa; Lừa đảo lấy cắp Telegram OTP; Lừa đảo tung tin giả về cuộc gọi mất tiền như FlashAI; Lừa đảo dịch vụ lấy lại Facebook; Lừa đảo tình cảm, dẫn dụ đầu tư tài chính, gửi bưu kiện, trúng thưởng,…Rải link phishing lừa đảo, seeding quảng cáo bẩn trên Facebook; Lừa đảo cho số đánh đề.
Các hình thức lừa đảo trên không gian mạng được kẻ lừa đảo thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau và ngày càng khó phát hiện, trong đó nhắm vào nhiều nhóm đối tượng, bao gồm: Người cao tuổi, trẻ em, sinh viên, đối tượng công nhân, nhân viên văn phòng… Mỗi nhóm đối tượng ở độ tuổi khác nhau, kẻ lừa đảo thực hiện những hình thức dẫn dụ khác nhau, mục tiêu chung là lấy lòng tin, đánh cắp thông tin người dùng, sau đó chiếm đoạt tài sản giá trị lớn.
03 kỹ năng cơ bản bảo đảm an toàn thông tin cá nhân:
Cục An toàn thông tin khuyến nghị 03 kỹ năng cơ bản để bảo đảm an toàn thông tin cá nhân gồm: Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân; Sử dụng mật khẩu an toàn; Chủ động nâng cao kiến thức bảo mật. 05 hành động không thực hiện gồm: Đăng nhập vào đường link lạ; Cung cấp bất kỳ nội dung gì liên quan đến thông tin cá nhân hoặc thông tin tài khoản ngân hàng; Chuyển bất cứ khoản tiền nào để làm thủ tục vay tiền hoặc chứng minh tài chính; Chuyển bất cứ khoản tiền nào để mua đơn hàng theo yêu cầu của đối tượng; Cung cấp mã OTP cho người khác biết.
Trong trường hợp phát hiện bản thân đã bị lừa đảo trực tuyến, cơ quan chức năng khuyến nghị cần ngay lập tức thực hiện các hành động như: Không tiếp tục gửi tiền và chặn tất cả các liên lạc từ kẻ lừa đảo; Liên hệ ngay lập tức với ngân hàng và tổ chức tài chính của bạn để báo cáo lừa đảo và yêu cầu họ dừng mọi giao dịch; Thu thập và lưu lại bằng chứng, làm đơn tố giác gửi tới cơ quan công an nơi lưu trú; Cảnh báo cho gia đình và bạn bè của bạn về trò lừa đảo này để họ có thể đề phòng những trò lừa đảo tiếp theo có thể xảy ra./.
Khi phát hiện bản thân đã bị lừa đảo trực tuyến hãy kịp thời liên hệ đến các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về an ninh mạng, an toàn thông tin:

1. Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), Bộ Công an; hoặc Cục Cảnh sát hình sự (C02) trực thuộc Bộ Công An.

Tại mỗi địa phương, liên hệ Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (PA05).

2. Cục An toàn thông tin (AIS), trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông. Cục An toàn thông tin là cơ quan quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về an toàn thông tin, điện thoại 024 3209 6789; email ais@mic.gov.vn.

3. Bộ Tư lệnh Tác chiến không gian mạng (Bộ Tư lệnh 86), Bộ Quốc phòng Việt Nam.

4. Bên cạnh đó Sở Thông tin và Truyền thông các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương tại 63 tỉnh/thành phố là cánh tay nối dài của Bộ Thông tin và Truyền thông tại các tỉnh, thành phố.

5. Hiệp hội an toàn thông tin Việt Nam (VNISA), số điện thoại: 024 62901028; email info@vnisa.org.vn.

6. Các doanh nghiệp an toàn thông tin của Việt Nam: Bkav, VNPT Cyber Immunity, Viettel Cyber Security, CMC Cyber Security, FPT IS, HPT, MISOFT và VNCS...

7. Liên minh tuyên truyền nâng cao nhận thức, kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho người dân trên không gian mạng do Cục An toàn thông tin (AIS) và Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) chủ trì điều phối cùng 8 đơn vị sáng lập VNPT, Viettel, MobiFone, CMC, Bkav, VNG, TikTok và Cốc Cốc.